Objawy ADHD: jak rozpoznać to zaburzenie u osoby dorosłej?

Jakie są charakterystyczne dla ADHD objawy u dorosłych? To pytanie pada w przestrzeni publicznej coraz częściej, co wynika z rosnącej świadomości społeczeństwa na temat występowania tego zaburzenia u osób pełnoletnich. Jest to bez wątpienia korzystna zmiana, ponieważ jeszcze kilka lat temu ADHD w powszechnym rozumieniu było błędnie kojarzone niemal wyłącznie z dziećmi i młodzieżą. Zapoznanie się z tym, jakie symptomy mogą wskazywać na ADHD u osoby dorosłej, stanowi pierwszy krok do zapisania się na profesjonalną diagnozę tego zaburzenia. Dla wielu osób staje się ona początkiem nowego etapu w życiu, w trakcie którego zyskują lepszy wgląd w samych siebie i mogą pracować nad przekuciem posiadanych cech związanych z ADHD w atrakcyjne atuty swoich osobowości.

W dalszej części tego artykułu wyjaśnimy m.in. co to jest ADHD, jakie są typowe objawy tego zaburzenia, a także z jakimi symptomami ADHD mamy zazwyczaj do czynienia u kobiet, a z jakimi u mężczyzn.

Co to jest ADHD?

Zanim omówimy, jakie są typowe dla ADHD objawy, które mogą dostrzec u siebie dorośli, warto wyjaśnić, czym tak naprawdę jest to zaburzenie. ADHD to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi (z ang. attention deficit hyperactivity disorder). Jego mechanizm powstawania ma źródło w ośrodkowym układzie nerwowym, z czego wynika, że jest on schorzeniem o podłożu neurobiologicznym. Szacuje się, że ADHD może występować u ponad 5% dzieci i nawet powyżej 4% dorosłych. Co istotne, pojawiające się objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi, które można zaobserwować u dzieci i młodzieży, utrzymują się w ponad połowie przypadków – bo aż w 60% – w późniejszym, dorosłym życiu.

ADHD może charakteryzować się różnym nasileniem, a także różnymi podtypami, które odnoszą się do objawów:

• z przewagą impulsywności i nadruchliwości,
• z przewagą deficytu uwagi, czyli tzw. ADD,
• o typie mieszanym – najczęściej diagnozowane.

Co ciekawe, wraz z wiekiem często dochodzi do zmiany w intensywności poszczególnych grup objawów u osób z ADHD – redukowany jest poziom nadpobudliwości ruchowej, a wyraźniejsze stają się symptomy związane z deficytem uwagi oraz zaburzeniami współistniejącymi. W wyniku tego osoby, u których nie zostało odpowiednio rozpoznane ADHD, mogą doświadczać problemów w różnych obszarach życia, w tym na niwie prywatnej oraz zawodowej, i cierpieć z powodu niezrozumienia przyczyn trudności, z jakimi się zmagają.

Podkreślmy, że zespół ADHD i towarzyszące mu objawy nie są w żaden sposób „winą” osoby neuroatypowej. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi jest zaburzeniem neurorozwojowym, którego wiele symptomów może stać się bardziej zauważalnymi i dotkliwymi w wieku dorosłym. Dzieje się tak z uwagi na zwiększoną liczbę obowiązków i wymagań względem osoby pełnoletniej przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby źródeł wsparcia. Jak osoba dorosła podejrzewająca u siebie ADHD może sobie pomóc? Kluczem jest profesjonalna diagnoza ADHD, która pozwoli zweryfikować, czy występujące u osoby badanej stany i zachowania są rzeczywiście objawami tego zaburzenia. Zdiagnozowany pacjent odczuwa ulgę związaną z odkryciem przyczyny wielu towarzyszących mu mechanizmów i symptomów. Ma on możliwość zaakceptować swoją neuroatypowość i rozpocząć pracę nad sobą, która pozwoli mu w dalszej perspektywie rozwinąć skrzydła i efektywniej funkcjonować na co dzień.

Charakterystyczne dla ADHD objawy u osób dorosłych – na co zwrócić uwagę?

Kiedy wiemy już, czym jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi, możemy przyjrzeć się temu, jakie są objawy ADHD u osób dorosłych. Na starcie warto zauważyć, że skuteczna identyfikacja symptomów ADHD może być utrudniona ze względu na różne czynniki.

• Wielu z nas zdarza się raz na jakiś czas o czymś zapomnieć, być roztargnionym czy doświadczać problemów z koncentracją. Incydentalne występowanie takich zjawisk nie daje wystarczających podstaw, aby podejrzewać u siebie ADHD. Aspektem, który powinien stanowić istotny sygnał alarmowy, jest negatywny wpływ prokrastynacji, zapominania czy trudności z utrzymaniem uwagi na różne obszary życia. Gdy dochodzi do momentu, że problemy takiej natury skutkują przykrymi krótko- i długofalowymi konsekwencjami, mamy do czynienia ze wskazówką, że istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia ADHD.
• Ważnym problemem, o jakim należy wspomnieć w kontekście identyfikacji objawów ADHD, jest to, że symptomy tego zaburzenia mogą być mylone z objawami innych schorzeń lub maskowane przez symptomy zaburzeń współistniejących, takich jak np. zaburzenia depresyjne czy lękowe. Okazuje się, że w bardzo wielu przypadkach objawom ADHD u osób dorosłych towarzyszy przynajmniej jedno współistniejące zaburzenie psychiczne.

Podkreślmy jednak, że wspomniane aspekty utrudniające nie uniemożliwiają dostrzeżenia symptomów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi u osób pełnoletnich. Jakie można wyróżnić główne, charakterystyczne dla ADHD objawy u dorosłych?

Problemy z koncentracją uwagi

Jednym z koronnych objawów ADHD u dorosłych pacjentów są trudności z koncentracją. Co należy przez to rozumieć?

• Wiele osób z ADHD boryka się z trudnościami w zakresie utrzymywania uwagi na jednym zadaniu przez dłuższy czas.
• Prawdziwe wyzwanie dla dużej części pacjentów z ADHD stanowi skupienie się na szczegółach. Problematyczne w tym kontekście są: rozproszenie myśli oraz wkradanie się niedokładności do wykonywanych zadań i obowiązków.
• Istotnym problemem w przypadku osób dorosłych z ADHD jest skłonność do łatwego dekoncentrowania się pod wpływem zewnętrznych bodźców. Powoduje to wyraźne trudności w usystematyzowanym organizowaniu myśli i zadań.

Impulsywność

Omawiając typowe dla ADHD objawy u dorosłych, należy wspomnieć także o impulsywności. W jaki sposób może ona wpływać na życie osób z tym zaburzeniem?

• W wielu przypadkach osobom z ADHD często zdarza się podejmować nagłe działania i impulsywne decyzje bez uprzedniego przemyślenia długofalowych konsekwencji. Niekiedy łączy się to z brakiem zdolności do wstrzymania się przed różnego rodzaju reakcjami.
• Osoby z ADHD mogą mieć trudności w opanowaniu emocji i zachowywać się impulsywnie, co często skutkuje kłopotami interpersonalnymi i zawodowymi.
• Pochopność u osób z ADHD może objawiać się również w skłonnościach do przerywania innym i odczuwaniu silnego dyskomfortu w momencie, gdy muszą oczekiwać na swoją kolej.

Hiperaktywność

Analizując wskazujące na ADHD objawy, z jakimi mogą zmagać się dorośli, trzeba wziąć pod uwagę także hiperaktywność. W czym może się ona przejawiać?

• Hiperaktywność u osób z ADHD nierzadko wiąże się z nadmierną ruchliwością i trudnościami z uspokojeniem się. Może ona objawiać się poprzez np. częste podskakiwanie czy wiercenie nogą.
• Pacjenci z ADHD często mają skłonność do ciągłego pozostawania w ruchu oraz nadmiernej energiczności. Mogą doskwierać im trudności z utrzymaniem spokoju ciała.
• Do typowych oznak hiperaktywności zalicza się również m.in. impulsywne reakcje na bodźce zewnętrzne oraz problemy w spokojnym, aktywnym udziale w różnego rodzaju zadaniach.

Problemy z organizacją

Charakterystycznym objawem występującym u dużej części osób z ADHD są również problemy z planowaniem i organizacją. Trudności w tych kwestiach są często widoczne w życiu zawodowym – szczególnie jeśli mowa o efektywnym zarządzaniu czasem i tworzeniu realnych do wykonania planów zadań. Kłopoty z prawidłową organizacją objawiają się także w sferze prywatnej, gdzie mogą doprowadzić do rozregulowania codziennego trybu funkcjonowania oraz chaosu w relacjach międzyludzkich.

Nie ma wątpliwości, że główne objawy ADHD u dorosłych, takie jak trudności z koncentracją, impulsywność, hiperaktywność czy problemy z organizacją, mogą mieć znaczący negatywny wpływ na jakość życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem. Nie wszystkie te objawy muszą być łatwe do zaobserwowania jednocześnie lub w równym nasileniu. W przypadku np. hiperaktywności oraz impulsywności mamy często do czynienia z wysiłkiem osoby z ADHD włożonej w to, aby opanować te symptomy i przez to lepiej dostosowywać się do panujących norm społecznych. Starania podjęte w celu kontrolowania tych symptomów mogą jednak prowadzić do różnego rodzaju „skutków ubocznych”, takich jak np. stały niepokój wewnętrzny czy nadmierna męczliwość.

Warto wyraźnie podkreślić, że dzięki zrozumieniu objawów, jakie mogą towarzyszyć osobie z ADHD, możliwe stają się odpowiednia diagnoza oraz skuteczne zarządzanie tym zaburzeniem poprzez starannie dobrane terapie i strategie uwzględniające indywidualne potrzeby i uwarunkowania danego pacjenta. Co warto zaznaczyć, każdy z objawów ADHD, w zależności od przepracowania oraz jego obsługi, może okazać się cennym zasobem osoby dotkniętej tym zaburzeniem.

Jak różnią się od siebie standardowe objawy ADHD u dorosłych kobiet i mężczyzn?

Praktyka pokazuje, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. W obu tych grupach typowe objawy ADHD pod pewnymi względami się od siebie różnią, dlatego warto „wziąć pod lupę” i scharakteryzować główne symptomy, z którymi można spotkać się w przypadku obu płci.

Jakie są główne objawy ADHD u dorosłych kobiet?

U dużej części kobiet dotkniętych ADHD mogą występować symptomy związane z m.in. trudnościami organizacyjnymi, nadmierną wrażliwością emocjonalną czy problemami emocjonalnymi. Typowym objawem jest również… maskowanie poszczególnych symptomów! Jak może przejawiać się ADHD u osób płci żeńskiej?

• Częstym objawem występującym u kobiet z ADHD są różnego rodzaju trudności organizacyjne. Mogą one przyjmować formę problemów z planowaniem zadań, właściwym zarządzaniem czasem czy utrzymywaniem porządku w życiu codziennym. Kłopoty związane z trudnością w priorytetyzacji zadań i utrzymaniem odpowiedniej struktury w działaniach mogą prowadzić do pogorszonej organizacji życia osobistego i zawodowego.
• Innym obszarem w życiu wielu kobiet z ADHD, u których można dostrzec objawy tego zaburzenia, jest sfera emocjonalna. Pacjentki z ADHD często borykają się z nadmierną wrażliwością emocjonalną wiążącą się m.in. doświadczaniem intensywnych reakcji emocjonalnych, trudnościami z regulację emocji czy zbyt dużą wrażliwością na bodźce zewnętrzne. W wielu przypadkach zespołowi ADHD u kobiet towarzyszą także takie cechy jak np. zmienność nastrojów, intensywne reakcje na sytuacje stresowe oraz nadmierna empatia.
• W przypadku wielu kobiet możemy zaobserwować tendencję do maskowania objawów ADHD związaną z chęcią sprostania postawionym sobie wysokim standardom. Może to niestety skutkować opóźnioną diagnozą oraz brakiem zrozumienia ze strony otoczenia. Co więcej, konsekwencjami skrywania trudności organizacyjnych i emocjonalnych często okazują się również: wewnętrzny stres oraz poczucie bycia niewystarczalną.
• Jednym z typowych objawów ADHD u dorosłych kobiet są także trudności w relacjach interpersonalnych. Mogą one wiązać się z brakiem pewności siebie oraz pojawianiem się konfliktów wynikających z impulsywnych reakcji. Pod względem interpersonalnym problematyczne okazują się często również: nadmierna wrażliwość, brak zrozumienia ze strony innych osób, a także konieczność dostosowywania się do społecznych oczekiwań.

Jak zazwyczaj objawia się ADHD u dorosłych mężczyzn?

Z jakimi typowymi objawami ADHD zmagają się dorośli mężczyźni? U przedstawicieli płci męskiej częstymi symptomami zespołu ADHD są hiperaktywność, problemy z koncentracją, impulsywność, zmienność nastroju oraz trudności z organizacją.

• Hiperaktywność u mężczyzn z ADHD może przyjmować formę nadmiernej ruchliwości, trudności z uspokojeniem się, a także potrzeby pozostawania w ciągłym ruchu. Charakterystycznymi przejawami męskiej hiperaktywności podyktowanej ADHD są m.in. nadmierne podskakiwanie, bieganie w miejscu czy ciągłe zmienianie pozycji.
• Częstą trudnością, z jaką borykają się dorośli mężczyźni z ADHD, jest brak skupienia i duże problemy z koncentracją. Przedstawiciele płci męskiej dotknięci tym zaburzeniem mogą mieć trudności z utrzymywaniem uwagi na jednym zadaniu, łatwo ulegać rozproszeniu i regularnie zapominać o bieżących obowiązkach. Prawdziwe wyzwanie potrafi stanowić dla nich skupienie się na szczegółach i dokańczanie zadań.
• Wielu dorosłych mężczyzn z ADHD ma problemy z impulsywnością, która idzie w parze ze skłonnością do podejmowania szybkich decyzji bez dogłębnej analizy ich konsekwencji. Niekiedy ta impulsywność objawia się również w braku zdolności do powstrzymania się przed nagłymi reakcjami oraz realizacją działań bez wystarczającego namysłu.
• Charakterystycznym objawem ADHD u dorosłych mężczyzn są również nagłe zmiany nastroju. Oprócz nich mężczyźni z ADHD doświadczają intensywnych reakcji emocjonalnych i trudności z utrzymaniem stabilności emocjonalnej. Zmienność nastroju może negatywnie wpływać na relacje z innymi ludźmi oraz ogólne samopoczucie mężczyzny dotkniętego tym zaburzeniem.
• Wśród typowych objawów ADHD u mężczyzn należy wyróżnić także niezorganizowanie. Mężczyźni z ADHD mogą doświadczać trudności z efektywną organizacją zadań, planowaniem czasu w życiu prywatnym i zawodowym oraz zarządzaniem obowiązkami. Symptomami mogącymi wskazywać na występowanie tego zaburzenia u męskiego pacjenta są m.in.: bałagan w otoczeniu, trudności z pamięcią krótkotrwałą oraz problemy z pilnowaniem terminów.

Cechy ADHD u kobiet i mężczyzn – uroda, nie choroba!

Na szczególne podkreślenie zasługuje to, że wszystkie cechy ADHD zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn nie powinny być traktowane jak choroba. Jest to wartościowy element urody tych osób, który przy nabyciu odpowiedniej wiedzy, systematycznej pracy nad sobą oraz uzyskaniu akceptacji neuroatypowości ze strony otoczenia, może przyczynić się do rozkwitu nietuzinkowych, pięknych osobowości charakteryzujących się unikalnymi walorami. Dużym atutem osób dotkniętych ADHD jest m.in. niezwykła wrażliwość, która sprzyja rozwijaniu w sobie różnych talentów.

Z tego powodu tak istotne jest to, aby podejrzewając u siebie ADHD, udać się po diagnozę do doświadczonego specjalisty. Może ona zapewnić nie tylko upragnioną ulgę, ale także stać się początkiem nowego rozdziału w życiu pacjenta – linią szczęśliwego startu, od której rozpocznie się fascynująca, rozwojowa podróż ku samoakceptacji i satysfakcji w życiu osobistym oraz zawodowym.

Jeśli obserwujesz u siebie potencjalne objawy ADHD i chcesz skorzystać z diagnostycznego wsparcia eksperta, to zachęcamy do skorzystania z naszej oferty: diagnoza ADHD Warszawa. W Ogólnopolskim Centrum Psychoterapii i Coachingu zapewniamy naszym pacjentom możliwość skonsultowania się z wykwalifikowanym psychoterapeutą mającym duże doświadczenie w pracy z osobami z ADHD. W ramach swoich kompetencji może on nie tylko zdiagnozować osobę podejrzewającą u siebie objawy tego zaburzenia, ale także wskazać dalszy plan działania, obejmujący m.in. odpowiednio dopasowaną terapię. Specjalistyczna pomoc psychologiczna Warszawa oferowana przez nasze Ogólnopolskie Centrum Psychoterapii i Coachingu stanowi cenne wsparcie dla każdego, kto marzy o poprawie standardu swojego codziennego życia.

Zapraszamy do kontaktu i zapoznania się z innymi usługami w naszej ofercie, wśród których znajduje się m.in. profesjonalna psychoterapia Warszawa.